MİKOTOKSİKOZİS
Mikotoksikozis, mantarların gelişimi sırasında ürettiği toksik kimyasal maddeler nedeniyle şekillenen zehirlenme olarak tanımlanır. Kanatlı üretiminde canlı ağırlık artışı, beslenme, pigmentasyon, yumurta üretimi ve reprodüktif performansta problemler oluşturur.
Aflatoksikozis, okratoksikozis trikotesen mikotoksiozisi ticari kanatlılarda en çok görülenleridir. Aflatoksin, lenfoid organlar ve fonksiyonel immun yanıt üzerinde immunsupresyon meydana getirir.
Aflatoksikozis:
Aflatoksinler Aspergillus flavus, A.parasiticus ve Penicillum puberulum tarafından oluşturulur.
Tavuklarda, aflatoksinin fazla alınmasına bağlı olarak sekal koksidiyozis, marek hastalığı, salmonellozis, inklüzyon cisimcikli hepatitis ve infeksiyöz bursal hastalık etkenlerine karşı hassasiyet artar.
Aflotoksikozis neticesinde aşılama sonucunda yeterli immunitenin oluşmaması söz konusudur. Bu durumda özellikle hindilerde Pasteurella multocida nedenli tavuk kolerası ve koksidiyozise duyarlılık artar.
Okratoksikozis:
Okratoksinler, Penicillum viridicatum ve Aspergillus ochraceus tarafından üretilir. En sık görülen Okratoksin A, timus bezinde atrofi şekillendirir ve tüm lenfoid organların bu sebeple etkilenmesine sebep olur.
Broyler ve hindi sürülerinde hücresel immun yanıtı zayıflatır. Humoral immunitede olumsuz etkilenir. Tavuk heterofillerinin fagositik aktivitesini zayıflatır ve koksidiyozis, salmonellozis infeksiyonlarına predispozisyon hazırlar.
Trikotesen mikotoksikozisi:
Fusarium cinsi mantarlar tarafından üretilen Trikotesenler, kanatlıda zayıf tüylenme, anemi, immunsupresyon ve büyüme geriliği gözlenir. Erginlerde yumurta üretimi, kalitesi ve civciv çıkımında azalma söz konusudur.
Teşhis:
Mikotoksinlerin özellikle yemlerde teşhisi ile ilgili olarak yapılan ELİSA temelli teknikler bulunmaktadır. Ayrıca indirekt olarak toplam mantar sayılarının belirlenmesi de yararlı sonuçlar verebilir.
Koruma ve Kontrol:
Mikotoksikozisin önlenmesi, labratuvar temelli kalite kontrol programlarının uygulanması, yem hammadde depolama koşullarının ve taşınma aşamalarının düzenlenmesi ve izlenmesi ile gerçekleştirilebilir.